Асан Джалилов
Zerafeta Zirav a Dengbêjiyê: Fatima Îsa, Jiyanek Kûr, di Rûpela ‘Çirusiya Netemirî’ de Tê Bîranîn
Rûpela Facebook ya «Çirûsîya Netemirî», bi nivîsek taybet ku ji aliyê Şamîl Teymurov ve di 31ê Tebaxa 2025an de hatibû parvekirin, dengbêja kurd a navdar Fatma Îsa bi hurmet bi bîr anî. Nivîs jiyana wê ya tije berxwedan, ked, zerafeta wê ya zirav û mîrasa wê ya dengbêjiyê ya nemir ronî dike. Fatma Îsa di sala 1934an de li gundê Erezeginê yê Kurdistana Sor, ku paşê wekî Yêrasxavan li Ermenistanê hate naskirin, hate dinê. Jiyanek dijwar ji zarokatiya xwe ve derbas kir; di şeş salî de dayika xwe, di heşt salî de jî bavê xwe winda kir. Piştî van trajediyan, apê wê Mehmedê Ûsivê Elo destê xwe li ser wê û xwişka wê girt û ew xwedî kirin. Tevî ku hîna xwendin û nivîsandin baş hîn nebûbû, Fatma Îsa di 14 salî de bi destûra malbatê zewicî. Mixabin, zarokên wê çê nebûn, û ji ber vê yekê mêrê wê careke din zewicî. Fatma Îsa bi dilovanî zarokên hewîya xwe wekî zarokên xwe mezin kirin û dilê xwe li ser wan germ kir. Jêhatîbûna wê ya dengbêjiyê ji zarokatiyê ve diyar bû. Wê li der û dora xwe stran gohdar dikir û tenê carekê wan bibihîsta, di mejiyê wê de cîh digirtin. Dengbêjiya xwe li dawetan, dîwanan, civînan û zozanan, di nav hawîrdorên samîmî yên jinan de bi gelê xwe re parve kir. Rêveberiya Radyoya Erîvanê, ji bo ku dengê wê yê bêhempa nemire, wê dawet kir. Bi piştgiriya Mehmedê Silo, Fatma Îsa bi carekê pênc stran li radyoyê tomar kirin. Di nav van stranan de «Miho» (an «De Miho»), «Êrê dinê,» «Şêro, Dîno, Lewendo» (Li ser rîya bajêr), «Lo lo, gede,» û «Her deme, deme» hebûn. Bi taybetî strana «Miho,» ku çîroka evînê ya Têlîyê Rihan û Miho vedibêje, gelek hate hez kirin û li her çar aliyê Kurdistanê belav bû. Tevî daxwazan gelek caran ji Radyoya Erîvanê ji bo tomarkirinên din, Fatma Îsa ji ber zextên kevneşopî û dîrokî, ev daxwaz qebûl nekir. Lê, ev yek nebû asteng ku wê dengbêjiya xwe bidomîne; wê di nav hawîrdorên hawîrdorên samîmî de berdewam kir. Piştî hilweşîna Yekîtiya Sovyetê di sala 1991an de, Fatma Îsa û malbata wê ji Ermenistanê hatin sirgûnkirin û jiyaneke nû li Krasnodar, Rûsyayê dest pê kirin. Di 15ê Çileya 2010an de (herwiha hin çavkanî dibêjin 15ê Berfanbarê 2010) li Krasnodarê wefat kir. Di merasîma cenazeya wê de, gel bi hev re strana «De Miho» gotin, ku nîşana bandora wê ya kûr bû. Bi deng û stranên xwe, Fatma Îsa cihê xwe yê nemir di dîroka dengbêjiyê û çanda Kurd de girt. Şamîl Teymurov di nivîsa xwe de destnîşan dike ku em dengbêja hêja Fatma Îsa bi rêzdarî bi bîr tînin.
Çavkanî: www.pressin.info
