Бакыт Кулманов
Ғалымдар шимпанзелер жемістер арқылы күн сайын аздап спирт (этанол) қабылдайтынын анықтады. Кот-д’Ивуар мен АҚШ зерттеушілерінің есебі бойынша, олар күніне 13–15 грамм этанол алады. Бұл бір бокал жеңіл шарапқа тең.
Жеміс піскенде ішінде қант ашып, аз мөлшерде спирт пайда болады. Шимпанзелер мұндай жемісті жақсы көреді, себебі иісі тәтті, дәмі құнарлы. Кейде олар адамдар дайындайтын пальма шырынын да ішіп қояды. Тіпті орангутандар да тәжірибе кезінде спирті бар шырынды ішуден бас тартпаған.
Зерттеушілер Уганда мен Кот-д’Ивуарда шимпанзелер жейтін жемістерді талдады.
- Жемістердегі спирт мөлшері орта есеппен 0,3–0,4% болды.
- Маймылдар күніне 4,5 келі жеміс жейді.
- Соның нәтижесінде олар 13–15 грамм спирт қабылдайды.
Адам үшін бұл 1–2 мөлшеріндегі алкогольге тең. Ал шимпанзелер салмағы жеңіл болғандықтан, оларға әсері күштірек сезіледі.
Қызық мәліметтер
- Адамдар мен маймылдардың ағзасында спиртті ыдырататын арнайы фермент бар. Ол миллиондаған жыл бұрын пайда болған.
- Кейбір жануарлар да «мас» болып қалады: пілдер ашыған жеміс жесе, құстар ферменттелген шырын ішеді.
- Ғалымдар: «Адамдардың да шарап пен сыраны жақсы көруі – ата-бабамыздың жемістегі спиртке үйренуінен қалған қасиет болуы мүмкін» дейді.
Шимпанзелердің жемістер арқылы аздап спирт қабылдауы – табиғи әрі қалыпты жағдай. Бұл олардың табиғатқа бейімделгенін көрсетеді. Ең қызығы, бұл ерекшелік біздің арғы тегімізге де ортақ болуы мүмкін.
